Multitronic a tuning silnika – kiedy należy zmienić olej na inny?

Multitronic to typ bezstopniowej automatycznej skrzyni biegów (CVT) stosowany głównie w pojazdach marki Audi, który zyskał uznanie dzięki płynnej zmianie przełożeń i wysokiemu komfortowi jazdy. Jednak w środowisku tuningowym pojawia się coraz częściej pytanie: czy zwiększenie mocy silnika – przez chip tuning lub inne modyfikacje – wymaga równoczesnej zmiany rodzaju oleju w skrzyni? Odpowiedź nie jest jednoznaczna i zależy od wielu czynników, w tym od charakterystyki modyfikacji oraz poziomu obciążenia, na jakie wystawiana jest przekładnia.

Czym jest skrzynia Multitronic i jak reaguje na tuning?

Skrzynia Multitronic to zaawansowana technicznie konstrukcja oparta na systemie przekładni bezstopniowej (CVT) z łańcuchem stalowym, sterowana elektronicznie i wyposażona w wielopłytkowe sprzęgło. Jej działanie opiera się na ciągłej zmianie przełożenia bez wyczuwalnych skoków, co przekłada się na wyjątkową płynność jazdy i niskie zużycie paliwa przy zachowaniu wysokiego komfortu. Multitronic nie posiada tradycyjnych zestawów kół zębatych, co odróżnia ją od klasycznych automatów i wymaga bardziej precyzyjnego podejścia do konserwacji oraz obsługi technicznej.

W kontekście tuningu, Multitronic znajduje się w trudnym położeniu. Choć potrafi poradzić sobie z lekkim zwiększeniem momentu obrotowego, to jej konstrukcja ma ograniczoną tolerancję na nagłe i znaczne przeciążenia. Producenci zazwyczaj projektują tę skrzynię z marginesem bezpieczeństwa, ale przekroczenie go – na przykład przez zwiększenie mocy silnika – może prowadzić do nadmiernego zużycia elementów ciernych, przegrzewania układu oraz przedwczesnych awarii. W związku z tym nie każda modyfikacja silnika jest bezpieczna dla tego rodzaju przekładni, a wszelkie zmiany powinny być poprzedzone analizą parametrów technicznych i możliwości adaptacyjnych układu.

Zmiana parametrów silnika a wpływ na pracę oleju przekładniowego

Oleje przekładniowe stosowane w Multitronicu odgrywają kluczową rolę nie tylko w smarowaniu, lecz także w chłodzeniu oraz w odpowiednim działaniu sprzęgła i przekładni łańcuchowej. Ich właściwości muszą być ściśle dopasowane do wymagań konkretnego modelu skrzyni i zakresu obciążeń, jakim jest ona poddawana.

W przypadku zwiększenia mocy silnika poprzez tuning, wzrasta moment obrotowy przekazywany do skrzyni, co powoduje:

• intensywniejszą pracę sprzęgła i większe tarcie między elementami ciernymi,

• wyższe temperatury oleju podczas dynamicznej jazdy,

• większe obciążenie dla samego medium smarującego, które musi pracować pod wyższym ciśnieniem.

Taka zmiana może prowadzić do szybszej degradacji standardowego oleju (np. G 052 180 A2 stosowanego fabrycznie) i zmniejszenia jego lepkości oraz właściwości ochronnych. Długofalowo skutkuje to zwiększonym zużyciem mechanizmów skrzyni oraz spadkiem komfortu zmiany przełożeń. W skrajnych przypadkach – jeśli nie zostanie zastosowany bardziej odporny na temperaturę i ciśnienie olej – może dojść do przegrzania i awarii jednostki sterującej skrzyni (TCU).

Jakie oleje są zalecane po modyfikacjach i jak je dobrać?

Dobór odpowiedniego oleju do skrzyni Multitronic po modyfikacjach silnika to nie tylko kwestia lepkości, ale przede wszystkim stabilności termicznej, odporności na ścinanie oraz zgodności z wymaganiami producenta. Zmiana parametrów pracy przekładni po tuningu wymusza zastosowanie cieczy eksploatacyjnej, która poradzi sobie z intensywnym obciążeniem w warunkach podwyższonej temperatury i ciśnienia.

Wybierając olej do Multitronica po zwiększeniu mocy silnika, warto kierować się następującymi zasadami:

• Zastosowanie oleju o wyższej odporności na utlenianie – podczas tuningu, kiedy temperatura robocza skrzyni znacząco rośnie, standardowy olej może ulec przyspieszonemu starzeniu. Warto wybierać oleje syntetyczne klasy premium, spełniające normy np. VW TL 521 80.

• Lepkość dostosowana do obciążeń – choć nie powinno się eksperymentować z wartościami drastycznie różniącymi się od specyfikacji producenta, czasem zalecane jest przejście na wersję oleju o stabilniejszej lepkości w wyższych temperaturach.

• Certyfikaty i aprobaty producenta – nie każdy olej „do CVT” będzie odpowiedni do Multitronica. Należy szukać produktów dedykowanych tej skrzyni, np. Motul Multi CVTF, Fuchs Titan CVTF, Ravenol T-WS Lifetime CVT Fluid – wszystkie te produkty mają formuły odpowiadające wymaganiom tej specyficznej konstrukcji.

• Regularna wymiana oleju – przy seryjnych ustawieniach producent zaleca wymianę co 60 000 km. W przypadku tuningu ten interwał powinien zostać skrócony nawet o połowę, zwłaszcza jeśli pojazd eksploatowany jest dynamicznie lub w trudnych warunkach.

Warto pamiętać, że źle dobrany olej po tuningu nie tylko nie poprawi sytuacji, ale może wręcz przyspieszyć zużycie elementów skrzyni. To nie miejsce na kompromisy ani eksperymenty. Jeśli nie mamy pełnej wiedzy, warto skonsultować wybór z doświadczonym specjalistą od układów CVT.

Najczęstsze błędy podczas tuningu a konsekwencje dla skrzyni Multitronic

Choć tuning silnika wydaje się kuszącym sposobem na poprawę osiągów, to brak odpowiedniego przygotowania układu napędowego może przynieść więcej szkód niż korzyści. W przypadku skrzyni Multitronic nietrudno o kosztowne błędy.

Do najczęstszych należą:

• Ignorowanie momentu obrotowego – wielu tunerów skupia się na podnoszeniu mocy maksymalnej, zapominając, że to moment obrotowy jest kluczowy dla wytrzymałości przekładni. Multitronic ma swoją granicę – najczęściej w okolicach 310–330 Nm. Przekroczenie tej wartości nawet o 10–15% może skrócić żywotność skrzyni o połowę.

• Brak adaptacji skrzyni po tuningu – niektóre modyfikacje wymagają przeprogramowania jednostki sterującej TCU. Pominięcie tego etapu skutkuje nieprawidłowym doborem przełożeń, nadmiernym ślizganiem sprzęgła i zwiększonym zużyciem oleju.

• Stosowanie uniwersalnych olejów – jak wcześniej wspomniano, nie każdy olej oznaczony jako „do CVT” jest odpowiedni dla Multitronica. Użycie niekompatybilnego środka smarnego może doprowadzić do zatarcia przekładni.

• Zbyt późna wymiana oleju po tuningu – skrzynia, która pracuje w wyższej temperaturze i przy większym obciążeniu, wymaga częstszej obsługi. Zignorowanie tego aspektu prowadzi do nagromadzenia opiłków metalu, pogorszenia smarowania i ostatecznie – awarii.

• Brak chłodzenia dodatkowego – w przypadku poważniejszych modyfikacji warto rozważyć instalację dodatkowej chłodnicy oleju. Multitronic nie radzi sobie dobrze z przegrzaniem, a tuning znacząco zwiększa ryzyko tego zjawiska.

Podsumowując, tuning i Multitronic mogą iść w parze, ale tylko przy pełnej świadomości technicznej i odpowiednich przygotowaniach. Brak ostrożności szybko zemści się kosztowną naprawą.

Więcej na ten temat: olej do multitronic.