Jak działa terapia skoncentrowana na rozwiązaniach i kiedy warto z niej skorzystać

W obliczu rosnącego zainteresowania różnorodnymi formami pomocy psychologicznej, coraz częściej mówi się o podejściu, które koncentruje się nie na analizie przeszłości, lecz na budowaniu przyszłości. Mowa o terapii skoncentrowanej na rozwiązaniach – modelu, który zyskał uznanie zarówno w środowisku terapeutycznym, jak i wśród pacjentów ceniących konkret, elastyczność i efektywność.

Geneza i podstawowe założenia terapii skoncentrowanej na rozwiązaniach

Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach (Solution Focused Brief Therapy, SFBT) wyłoniła się w latach 80. XX wieku w Stanach Zjednoczonych jako alternatywa wobec tradycyjnych szkół terapeutycznych, które skupiały się głównie na problemach, traumach i analizie przeszłości pacjenta. Jej twórcami byli Steve de Shazer i Insoo Kim Berg, związani z Milwaukee Brief Family Therapy Center.

W odróżnieniu od klasycznych modeli, SFBT stawia w centrum uwagi przyszłość, cele oraz mocne strony osoby korzystającej z terapii. Fundamentalne znaczenie ma tu przekonanie, że każdy człowiek posiada wewnętrzne zasoby i kompetencje potrzebne do zmiany. Terapeuta nie pełni roli eksperta, który diagnozuje i prowadzi pacjenta krok po kroku, ale raczej współtowarzysza, który pomaga mu odkryć skuteczne strategie działania.

Do głównych założeń metody należą:

• Koncentracja na tym, co działa, a nie na tym, co nie działa.

• Wydobywanie i wzmacnianie zasobów klienta.

• Budowanie wizji preferowanej przyszłości.

• Minimalizacja liczby sesji przy maksymalnym efekcie terapeutycznym.

To podejście zakłada, że nawet niewielkie zmiany mogą prowadzić do znacznej poprawy jakości życia, jeśli są konsekwentnie wspierane i wzmacniane.

Na czym polega skuteczność tej metody terapeutycznej

Skuteczność terapii skoncentrowanej na rozwiązaniach wynika z kilku istotnych cech, które czynią ją szczególnie atrakcyjną dla wielu osób szukających szybkiej i efektywnej pomocy psychologicznej:

• Terapia ma charakter krótkoterminowy – często wystarczy od kilku do kilkunastu spotkań, by osiągnąć zauważalne zmiany.

• Zamiast roztrząsać przeszłość, sesje skupiają się na wyznaczaniu celów i szukaniu konkretnych rozwiązań.

• Terapeuta zadaje pytania ukierunkowane na zasoby i sukcesy pacjenta, np. „Co już zadziałało?” lub „Jak poznałbyś, że problem został rozwiązany?”.

• Model ten opiera się na partnerskiej relacji i współpracy, a nie na hierarchii między specjalistą a klientem.

• Dużą rolę odgrywa język – precyzyjnie dobrane słowa wspierają proces zmiany i ułatwiają dostrzeganie postępów.

Dzięki temu terapia ta jest nie tylko efektywna, ale też wzmacniająca psychicznie. Osoba poddająca się procesowi nie musi rozgrzebywać trudnych wspomnień – zamiast tego uczy się, jak budować lepszą wersję siebie, opierając się na tym, co już ma i potrafi.

Kiedy warto z niej skorzystać i dla kogo jest przeznaczona

Pytanie o to, kiedy warto skorzystać z terapii skoncentrowanej na rozwiązaniach, pojawia się często w kontekście poszukiwania najbardziej adekwatnej formy wsparcia psychologicznego. To podejście nie jest uniwersalne dla wszystkich typów problemów, ale sprawdza się wyjątkowo dobrze w określonych sytuacjach, które wymagają praktycznego, dynamicznego podejścia i szybkiej poprawy funkcjonowania.

Z terapii skoncentrowanej na rozwiązaniach warto skorzystać, gdy:

• celem jest rozwiązanie konkretnego, dobrze zdefiniowanego problemu (np. konfliktu w pracy, kryzysu komunikacyjnego w rodzinie, obniżonej motywacji),

• osoba potrzebuje szybkiego wsparcia i nie chce lub nie może angażować się w długotrwałą terapię analityczną,

• klient ma już pewne doświadczenie z pracą nad sobą i potrzebuje ukierunkowanego bodźca do zmiany,

• istnieje potrzeba poprawy funkcjonowania w codzienności – np. w relacjach, pracy, organizacji życia prywatnego,

• pacjent nie zmaga się z głębokimi zaburzeniami psychicznymi, lecz raczej z trudnościami adaptacyjnymi, stresem, obniżonym nastrojem.

Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach okazuje się szczególnie skuteczna w pracy z dziećmi i młodzieżą, w środowisku szkolnym oraz w interwencjach kryzysowych. Jest także powszechnie wykorzystywana w coachingu, doradztwie zawodowym i wsparciu liderów, gdzie czas i efektywność są kluczowe. Jej inkluzyjność i praktyczny charakter sprawiają, że może z niej korzystać każdy, kto chce aktywnie i świadomie kształtować swoje życie.

Jak wygląda proces terapeutyczny krok po kroku

Aby lepiej zrozumieć, czym jest terapia skoncentrowana na rozwiązaniach i jak działa w praktyce, warto przyjrzeć się strukturze jej przebiegu. Choć metoda ta jest elastyczna i dostosowuje się do indywidualnych potrzeb klienta, można wyróżnić kilka powtarzalnych etapów, które wspólnie tworzą spójny proces terapeutyczny:

• Pierwsze spotkanie – terapeuta koncentruje się na zbudowaniu relacji, zrozumieniu oczekiwań klienta i określeniu celu terapii. Pojawia się tu pytanie o tzw. cud – „Wyobraź sobie, że dziś w nocy wydarzył się cud i Twój problem zniknął. Po czym poznasz, że tak się stało?”.

• Identyfikacja zasobów – wspólne poszukiwanie tego, co już działa, co w przeszłości przyniosło ulgę lub sukces, jakie umiejętności i strategie były skuteczne.

• Wyznaczenie małych kroków – zamiast dużych i trudnych do osiągnięcia celów, planuje się konkretne, realne zmiany możliwe do wprowadzenia tu i teraz.

• Monitorowanie postępów – na każdej kolejnej sesji klient jest pytany o zmiany, nawet drobne. Analizuje się, co się udało i co jeszcze można ulepszyć.

• Zakończenie – terapia nie kończy się z góry ustalonym momentem. Często zamyka się ją wtedy, gdy klient uzna, że osiągnął to, czego potrzebował.

To podejście zakłada, że efektywna zmiana nie musi być długotrwałym procesem. Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach to metoda, która daje przestrzeń na samodzielność, wzmacnia poczucie sprawczości i pozwala uczestnikowi procesu czerpać z własnych zasobów w sposób systematyczny, celowy i świadomy.

Aby dowiedzieć się więcej, odwiedź tę stronę: https://terapiapsychologiczna.com.pl

[ Treść sponsorowana ]

Uwaga: Podlinkowane produkty nie są lekiem i nie zastępują konsultacji lekarskiej.