Kiedy chłodnia wielostrefowa to konieczność – inwestycja w oddzielne komory dla różnych produktów

W branży spożywczej i logistycznej odpowiednie przechowywanie towarów to nie tylko wymóg jakościowy, ale często także warunek prawny i ekonomiczny. Produkty takie jak świeże warzywa, mięso czy żywność mrożona wymagają zupełnie odmiennych warunków temperaturowych i wilgotnościowych. W takiej sytuacji klasyczna chłodnia staje się niewystarczająca. Rozwiązaniem coraz częściej wybieranym przez przedsiębiorców są chłodnie wielostrefowe, które dzięki podziałowi na niezależne komory pozwalają na precyzyjne zarządzanie parametrami środowiskowymi.

Wyzwania przechowywania produktów o różnych wymaganiach temperaturowych

Zróżnicowanie potrzeb temperaturowych poszczególnych grup produktów stanowi poważne wyzwanie dla zarządców obiektów chłodniczych. Mięso wymaga utrzymywania temperatury bliskiej 0°C i stałego przepływu zimnego powietrza, warzywa potrzebują nieco wyższej temperatury oraz wyższej wilgotności, natomiast żywność mrożona – temperatur sięgających nawet -25°C. Próba przechowywania wszystkich tych produktów w jednej przestrzeni chłodniczej nieuchronnie prowadzi do kompromisów jakościowych, a w skrajnych przypadkach – do utraty towaru.

Dodatkowym wyzwaniem jest ryzyko kontaminacji krzyżowej. Mięso, które może być źródłem bakterii patogennych, nie powinno mieć styczności z produktami gotowymi do spożycia. Dla przedsiębiorstw operujących w modelu HACCP niedostosowanie przestrzeni do wymogów sanitarno-epidemiologicznych może oznaczać nie tylko straty wizerunkowe, ale i finansowe – w postaci kar administracyjnych i kosztownych wycofań produktów z rynku.

W tym kontekście chłodnia z wieloma strefami temperatury stanowi nie tylko techniczne udogodnienie, ale wręcz konieczność dla zapewnienia bezpieczeństwa i ciągłości łańcucha chłodniczego.

Funkcjonalność chłodni wielostrefowej – jak działa podział na komory

Podstawą działania chłodni wielostrefowej jest precyzyjna segmentacja przestrzeni chłodniczej na odrębne komory, z których każda może być niezależnie regulowana pod względem temperatury i wilgotności. Taki podział umożliwia jednoczesne przechowywanie różnorodnych produktów w optymalnych dla nich warunkach.

Najważniejsze cechy funkcjonalne chłodni wielostrefowej to:

• możliwość ustawienia różnych temperatur w każdej komorze (np. 0°C dla mięsa, +4°C dla warzyw, -18°C dla mrożonek),

• odrębne systemy wentylacji i cyrkulacji powietrza, które zapobiegają migracji zapachów i drobnoustrojów,

• indywidualne systemy kontroli wilgotności i odszraniania, dopasowane do charakterystyki produktu,

• automatyczne monitorowanie warunków w każdej strefie, z możliwością zdalnego zarządzania przez systemy BMS lub IoT,

• fizyczna separacja przestrzeni za pomocą drzwi, śluz lub paneli izolacyjnych, które ograniczają wymianę powietrza między komorami.

Dzięki takim rozwiązaniom operator może zapewnić długotrwałą świeżość towarów, ograniczyć marnotrawstwo, a także lepiej kontrolować koszty operacyjne chłodni – utrzymując tylko te strefy, które są faktycznie wykorzystywane.

Kiedy chłodnia z wieloma strefami temperatury staje się opłacalna

Inwestycja w chłodnię z wieloma strefami temperatury wiąże się z wyższymi kosztami początkowymi niż budowa klasycznej jednokomorowej przestrzeni chłodniczej. Jednak jej opłacalność należy rozpatrywać w kontekście długofalowym i strategicznym, biorąc pod uwagę specyfikę działalności firmy oraz dynamikę rynku, na którym operuje.

Najbardziej korzystna staje się ona w następujących przypadkach:

• gdy przedsiębiorstwo prowadzi magazynowanie lub dystrybucję szerokiego wachlarza produktów spożywczych o różnym profilu temperaturowym (np. produkty świeże, pakowane, głęboko mrożone),

• w modelu just-in-time, gdzie rotacja towaru jest wysoka i konieczne jest szybkie przełączanie komór między trybami pracy,

• w centrach logistycznych obsługujących różnych klientów (hurtownie, sklepy sieciowe, restauracje), których wymagania temperaturowe nie są jednolite,

• w sytuacjach, gdy firma planuje skalowanie działalności i chce uniknąć kosztownych modernizacji chłodni w przyszłości,

• przy rosnących wymaganiach sanitarnych i jakościowych ze strony odbiorców (np. sieci handlowych, eksportu do krajów UE),

• gdy liczy się optymalizacja zużycia energii – selektywne chłodzenie tylko wybranych stref minimalizuje straty energetyczne i obniża rachunki za prąd.

Opłacalność można też rozpatrywać w kategorii redukcji strat towarowych. Wysoka jakość przechowywania zmniejsza odsetek produktów wycofywanych z powodu przekroczenia temperatur krytycznych czy uszkodzeń wynikających z niewłaściwej wilgotności. W perspektywie miesięcy i lat daje to wymierne oszczędności, które przekraczają różnicę inwestycyjną względem tradycyjnej chłodni.

Kluczowe aspekty projektowania chłodni wielostrefowej

Efektywne zaprojektowanie chłodni wielostrefowej wymaga nie tylko znajomości potrzeb branży, ale także uwzględnienia szeregu parametrów technicznych i operacyjnych. To właśnie faza projektowa w największym stopniu decyduje o późniejszej funkcjonalności i niezawodności całego obiektu.

Do kluczowych aspektów należą:

• dobór odpowiednich materiałów izolacyjnych dla ścian i przegród – muszą gwarantować minimalną przenikalność cieplną i odporność na uszkodzenia mechaniczne oraz wilgoć,

• zaplanowanie rozmieszczenia agregatów chłodniczych tak, by każda komora miała niezależne źródło chłodzenia,

• stworzenie systemu kontroli i zarządzania parametrami każdej strefy – najczęściej opartego o sterowniki cyfrowe, systemy SCADA lub aplikacje IoT,

• przemyślane rozmieszczenie śluz i drzwi chłodniczych z automatycznym domykaniem i podgrzewaniem progów – by zminimalizować ucieczkę zimna między strefami,

• zapewnienie wentylacji oraz filtracji powietrza zapobiegającej mieszaniu się zapachów i mikroorganizmów między komorami,

• optymalizacja układu logistycznego – komory powinny być rozmieszczone zgodnie z sekwencją przyjęć i wydań towarów, co ogranicza liczbę niepotrzebnych otwarć stref i ułatwia pracę personelu.

Niezwykle istotne jest też uwzględnienie aspektów serwisowych – dostęp do elementów instalacji powinien być łatwy i bezpieczny, a zastosowane urządzenia muszą być zgodne z normami F-Gas, HACCP i wymaganiami inspekcji sanitarnej. Tylko wtedy inwestycja w chłodnię z wieloma strefami temperatury spełni swoją rolę i przyczyni się do realnego wzrostu efektywności operacyjnej firmy.

Zainteresowany? Oto więcej materiałów: https://chlodniemroznie.pl